بدون ایران با ایرانیها؛ اعلام فهرست نامزدهای نهایی اسکار
امسال یکی از معدود دورههای اسکار است که سینمای ایران نمایندهای رسمی ندارد اما سینماگران ایرانی، آثارشان را با پرچم کشورهای دیگر راهی این جشنواره کردهاند.
آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا دیروز فهرست نهایی نودوهشتمین دوره این رویداد را در بخشهای یازدهگانه اعلام کرد.
به گزارش هممیهن، در بخش فیلمهای غیرانگلیسیزبان که نگاه ما ایرانیان به آن دوخته میشود، فیلمسازان ایران در این رقابت سینمایی حضور دارند، اما نامی از نماینده سینمای ایران در میان ۱۵ فیلم نهایی دیده نمیشود. از میان فیلمهای راهیافته به مرحله نهایی، پنج فیلم مدعی اصلی اسکار بهترین فیلماند.
این فیلمها بهدلیل درخشش در جشنوارههایی مثل کن و ونیز و داشتن پخشکنندههای قدرتمند در آمریکا برای فهرست نهایی تلقی میشوند. اولین فیلمی که گفته میشود بیشترین بخت را دارد، «ارزش احساسی» ساخته یوآخیم ترییر است که به نمایندگی از نروژ در رقابت حاضر است.
ترییر پس از موفقیت خیرهکننده آخرین فیلماش «بدترین آدم دنیا» در سال ۲۰۲۱، بار دیگر با داستانی خانوادگی و دراماتیک بازگشته است. «یک تصادف ساده»، به کارگردانی جعفر پناهی نیز همانطور که حدس زده میشد، در فهرست نهایی دیده میشود. پناهی برای این فیلم در جشنواره کن امسال، نخل طلا را گرفته و نامزد چهار گلدنگلوب نیز شده است. فرانسه این فیلم را بهعنوان نماینده رسمی خود انتخاب کرده است.
حضور نام پناهی و تم سیاسی و اجتماعی فیلم، در کنار حمایت همهجانبه منتقدان فرانسوی، آن را به رقیبی سرسخت برای ارزشهای عاطفی تبدیل کرده است. از سینمای کرهجنوبی، فیلم «چاره دیگری نیست» در رقابت اسکار حضور دارد؛ تریلری معمایی که پارک چانووک ساخته است. آکادمی پس از «انگل»، توجه ویژهای به سینمای کره دارد و نام و آوازه کارگردان آن نیز تضمینکننده راهیابی فیلم به مراحل نهایی است.
از سیمای برزیل نیز پس از سالها، فیلمی به مرحله نهایی رسیده است. «مامور مخفی» به کارگردانی کلبر مندوسا فیلو، نامزد برزیل در اسکار است. یک درام سیاسی و مهیج که در جشنوارهها با استقبال بسیار گرمی روبهرو شده است، بهخصوص دو جایزه بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد را دریافت کرده است. برزیل پس از سالها دوری از جوایز اصلی، امید زیادی به این اثر دارد. فیلم «صراط»، نیز نماینده سینمای اسپانیا در اسکار امسال است.
فیلمی جنایی، حادثهای و روانشناختی که داستان جستوجوی یک پدر برای یافتن دختر گمشدهاش در شمال آفریقا را روایت میکند، تبدیل به سفری پرمخاطره، اخلاقی و فلسفی میشود. کارگردان این فیلم، اولیور لاکسه است و از آنجا که شاخه بینالملل اسکار همواره به سینمای اسپانیا علاقهمند بوده، شانس زیادی برای فیلم با فیلمبرداری خیرهکننده و روایت مذهبی-فلسفی، نظر مثبت منتقدان را جلب کرده است. از دیگر فیلمهای شاخص در بخش فیلمهای بینالمللی، «صدای هند رجب» به کارگردانی کوثر بنهانیه است.
این فیلم که به نمایندگی کشور تونس در اسکار حضور یافته، بازسازی رویدادهای مربوط به کشتهشدن هند رجب ششساله و خانوادهاش در جریان حمله نظامی اسرائیل به غزه است. هند با فیلم «به خانه برگشته»، عراق با فیلم «کیک رئیسجمهور»، فلسطین با فیلم «فلسطین ۳۶»، اردن با فیلم «تمام آنچه از تو باقی مانده»، سوئیس با فیلم «شیفت شب»، تایوان با فیلم «دختر چپ دست» ژاپن با فیلم «کوکوهو»، آلمان با فیلم «صدای سقوط» و آرژانتین با فیلم «بلن»، سینمای خود را به اسکار معرفی کردهاند.
در رقابتهای اسکار معمولاً کسب جوایز از دیگر جشنوارهها بهخصوص پخشکنندهها، نقشی تعیینکننده دارند. در اسکار نودوهشتم، کمپانی NEON با در اختیار داشتن حق پخش فیلمهای نروژ، برزیل و کرهجنوبی، عملاً کنترل بخش زیادی از نامزدهای احتمالی را در دست دارد. از ایران جز جعفر پناهی، دو مستندساز ایرانی نیز در بخش بهترین مستند بلند بینالمللی حضور دارند.
سارا خاکی و محمدرضا عینی، مستند «اوزاک یوللار» را به اسکار بردهاند. نماینده سینمای ایران در بخش فیلمهای غیرانگلیسیزبان اسکار، فیلم «علت مرگ نامعلوم» بود؛ فیلمی به کارگردانی علی زرنگار، که بنیاد سینمایی فارابی پس از کشوقوسهای فراوان بر سر انتخاب، آن را به نمایندگی از ایران به آکادمی اسکار معرفی کرد.
عدهای معتقد بودند، فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی، نماینده بهتری برای سینمای ایران در اسکار خواهد بود، اما درنهایت نظر هیئتانتخاب، فیلم «علت مرگ نامعلوم» بود. فیلمی که اگرچه از نظر ارزشهای سینمایی تحسین شده است، ولی برخی منتقدان و سینماگران باتوجه به اکران محدود و سابقه جوایز بینالمللی کم در مقایسه با فیلم «پیرپسر»، شانس پایینی برای قرارگرفتن آن حتی در میان ۱۵ فیلم برتر اسکار قائل بودند.
بههرروی امسال یکی از معدود دورههای اسکار است که سینمای ایران نمایندهای رسمی ندارد اما سینماگران ایرانی، آثارشان را با پرچم کشورهای دیگر راهی این جشنواره کردهاند. آکادمی اسکار، نامزدهای نهایی را ۲۲ ژانویه ۲۰۲۶ اعلام میکند و جوایز نیز ۱۵ مارس به برندگان اهدا میشود.
